Met The Substance brengt regisseur Coralie Fargeat een nieuwe kijk op de donkere kant van roem en de obsessie met jeugd in de filmindustrie. De film won in mei de prijs voor beste scenario op het Filmfestival van Cannes, wat aantoont dat het verhaal indruk maakte. Toch rijst de vraag of de boodschap niet wordt ondermijnd door de manier waarop deze is gepresenteerd. De film balanceert op een dunne lijn tussen kritisch commentaar en pure sensatiezucht.

De rol van Elisabeth Sparkle is een gedurfde keuze voor Demi Moore’s comeback. Ze speelt een ouder wordende actrice die plotseling wordt afgeschreven door een industrie die haar vroeger verafgoodde. Haar onzekerheid en gekwetstheid leiden haar naar een ondergrondse behandeling die belooft haar te transformeren in een jongere, betere versie van zichzelf. Maar zoals te verwachten valt, komt dit met een prijs die niet alleen haar lichaam, maar ook haar ziel dreigt te vernietigen.

Een grimm-ige vertelling

The Substance is een visueel overweldigende body horror thriller waarin ook Margaret Qualley en Dennis Quaid sterke rollen vertolken. Fargeat, die eerder indruk maakte met Revenge (2017), lijkt vastberaden om de kijker uit te dagen en te confronteren, en dat doet ze in de traditie van regisseurs als Kubrick en Cronenberg. De film is een gestileerde en macabere body horror met een grimmige twist, vol symbolische beelden. Deze symboliek, gecombineerd met extreme close-ups en kleurrijke sequenties, creëert een visueel verbluffende ervaring.

Als subversief antwoord op de zuurstokroze wereld van Gerwigs Barbie gebruikt The Substance het levendige rood van bloed om de schijnbare perfectie weg te pellen en de rauwe realiteit erachter bloot te leggen. Fargeats bloederige, manga-achtige stijl vormt een krachtig commentaar op de objectivering en machtsstructuren in de filmindustrie. De strijd tussen Elizabeth en haar jongere zelf fungeert als een metafoor voor de angsten en onzekerheden van actrices in een door mannen gedomineerde wereld. Deze gedurfde benadering maakt de film zowel fascinerend als ongemakkelijk en verkent de grenzen van het genre op een confronterende manier.

…waar ligt de grens?

Hoewel The Substance onmiskenbaar ambitieus is, roept het ook serieuze ethische vragen op. Fargeat lijkt met haar film de gevolgen van een door uiterlijk gedreven cultuur aan te willen kaarten. Ironisch genoeg doet ze dat door vrouwenlichamen extreem te objectiveren en te exploiteren. De film bevat scènes van vrouwelijk lijden en pijn die, hoewel bedoeld als kritiek, op een manier worden gepresenteerd die ongemakkelijk veel “genot” lijkt op te wekken bij sommige kijkers. Dit roept de vraag op: in hoeverre draagt de film zelf bij aan het probleem dat het probeert aan te kaarten?

Veel kijkers liepen met mij de zaal uit met een gevoel van ongemak en een duidelijke “wtf”-ervaring. Vooral de scènes met de oudere Demi Moore en de naakte Margaret Qualley wekten sterke reacties op. Dit roept de vraag op of Fargeat, ondanks haar bedoelingen, niet zelf schuldig is aan de objectificatie van vrouwen die ze beweert te bekritiseren.

Gedurfde comeback

Demi Moore’s terugkeer naar het witte doek met de rol van Elisabeth Sparkle is zonder meer gedurfd, maar het roept ook vragen op over hoe Hollywood zijn oudere actrices behandelt. In een industrie die geobsedeerd is door jeugdigheid, is het opmerkelijk hoe Moore zich kwetsbaar opstelt door een personage te spelen dat dezelfde strijd doormaakt. Haar rol legt de wreedheid van de filmwereld bloot, waarin vrouwen vaak gedwongen worden om tot het uiterste te gaan om relevant te blijven. Moore brengt deze emoties overtuigend over, en haar transformatie in de film is zowel fysiek als psychisch intens. Toch roept de film ook vragen op over de ethische grenzen van zulke representaties. Is het acceptabel om deze strijd tegen ageisme te verbeelden door vrouwen op zulke expliciete en pijnlijke manieren in beeld te brengen?

Conclusie

The Substance is zonder twijfel een film die je niet onverschillig laat. Het balanceert op een dunne lijn tussen kritisch commentaar en pure sensatiezucht en brengt een discussie op gang over hoe ver filmmakers mogen gaan in hun kritiek op de maatschappij. Of je nu gefascineerd bent door de donkere thematiek of juist walgt van de extremen die Fargeat op het scherm brengt, de film zal het gesprek over vrouwbeelden in de filmindustrie nog lang blijven voeden.

Dit artikel is geschreven door onze redacteur Yoeri van Esseveld.

The Substance is vanaf donderdag 19 september 2024 te zien in de bioscoop.
Tijden en tickets: vind je op Cinéart