Melk, het speelfilmdebuut van Stefanie Kolk ging in première op het internationaal filmfestival Rotterdam. Onlangs is de film uitgekomen en vertelt het door heel Nederland het verhaal van Robin die na het verlies van haar kindje blijft doorgaan met kolven. Inmiddels hebben velen van jullie de kans aangegrepen Melk te zien. Voor Vers sprak onze redacteur met regisseur Stefanie Kolk over hoe zij dit speciale verhaal wist te vertolken, en wat nieuwe makers daarvan kunnen leren.

Het voelen van helderheid

Melk is een film over rouw en verlies en neemt het kolven en bewaren van melk als een manier om rouw te symboliseren. Stefanie vertelt over haar eigen ervaringen, toen ze zelf stopte met kolven voor haar pasgeboren kindje: “ik werd eigenlijk overvallen door het gevoel wat je ook kan hebben als je liefdesverdriet hebt. Een knagend gevoel in je maag. Dat je je zo heel kwetsbaar voelt. Maar ook dan even heel erg open.’’ 

In tegenstelling tot Stefanie verloor de hoofdpersoon Robin haar kindje, gespeeld door Frieda Barnhard (Kiddo, Bijt). Dit zag Stefanie gebeuren bij haar eigen zus, waarna ze in gesprek ging met veel vrouwen die hetzelfde hadden meegemaakt. ‘’Een vrouw maakte op een gegeven moment de opmerking: ik vond het ondraaglijk dat die melk helemaal nergens goed voor zou zijn. Niet neutraal, maar heel nuchter en helder. Krachtig. Die soort nuchtere, heldere kracht, vond ik heel ontroerend.’’

Uiteindelijk bleek Kolk hierin de inspiratie te hebben gevonden voor de weg die Robin aflegt in de film: ‘’Sommigen van die Miyazaki-personages kunnen dat ook hebben. Dat is een moment in je leven waarin je heel erg helderheid voelt van wat je moet doen. Ik vind die super power van weten wat je nodig hebt heel mooi.’’ In eerste instantie vormde dit de basis voor een korte film. Samen met scenariste Nena van Driel heeft Stefanie uiteindelijk de keuze gemaakt om er een speelfilm van te maken, om de complexe emotie volledig de ruimte te geven. 

Het kleine kwam vanzelf

Frieda’s subtiele acteerwerk maakte Melk speciaal. Acteurs doen dat niet per definitie, stelt Kolk. “Bij Frieda had ik het gevoel van: Wow, zij… Ik voelde haar verdriet. In plaats van dat ik keek naar iemand waar ik me in kon inleven. Het voelde heel direct. Dus het was voor ons een duidelijke keuze dat zij het moest zijn. Dat kleine, dat gebeurde heel erg vanzelf.’’

Dat deze minimalistische stijl vanzelf leek te ontstaan, kwam ook terug in het draaien. Stefanie werkte samen met cameraman Emo Weemhoff (Sweet Dreams, Moloch). “Eén van onze inspiraties was Poetry van Lee Chang Dong. Die is namelijk helemaal niet zo esthetiserend gedraaid.’’ Stefanie vertelde ook hoe de stijl van Melk zich tijdens de draaidagen verder ontwikkelde: “Ema was daar helemaal op gefocust; we moeten het normcore maken. De stijl. En het was eerder dat ik soms een beetje tegen Emo moest zeggen van: Het mag wel iets mooier, ga maar.’’

Na de focus op het camerawerk, vervolgde Kolk met een tip over de post productie. Melk is namelijk qua sounddesign grotendeels afgerond voordat de montage begon. Buiten het synchroniseren was er ook al foley toegevoegd om alle shots in hun kracht te zetten. Het prachtige ritme van de film volgt uit de manier waarop stilte wordt gebruikt. Zo kunnen kleine veranderingen een eindproduct toch ingrijpend beïnvloeden. 

Uiteindelijk laat het maakproces van Melk zien dat niet alle belangrijke onderdelen van de film altijd volgen uit hele gerichte regiebeslissingen. Sommige dingen zoals stijl en ritme volgen uit het maak- en castings-proces, of komen vanuit het verhaal zelf. Ook zijn de samenwerking met crew of simpelweg het toeval belangrijke aspecten. Tezamen maakt dit Melk een mooi voorbeeld van een film die een dialoog is tussen een lastig onderwerp en de vaardige maker.

Voor dit artikel was onze redacteur Jop Emonts te gast op het International Film Festival Rotterdam.