Dit is het tweede artikel uit de driedelige reeks ‘VERBINDING is ____________ ‘

Voor VERS vroeg ik verschillende beeldmakers om te reflecteren op het thema verbinding: hoe zij dit thema niet alleen ervaren als kapiteins van hun films en visie, maar ook als personen die onderdeel zijn van een groter geheel, zoals onze samenleving. Ik nodig jou als lezer uit om overeenkomsten binnen deze visies verder te ontdekken. Als redacteur voelde ik tijdens het samenstellen van dit stuk veel weerstand tegen het concept van ‘kill your darlings’. In deze tijd van polarisatie, waarin wij momenteel leven, kunnen we juist iets verzachtends gebruiken in de vorm van deze inspirerende visies en persoonlijke ervaringen met het thema verbinding.

Boris Bouwmeester en Zerimo Gerritsen – makers van de animatiefilm ERA

Vier jaar zaten wij samen in de klas, maar we hadden weinig tot geen contact door de scheiding tussen de 2D- en 3D-animatoren. In het laatste jaar werd duidelijk dat wij uitstekend samen zouden kunnen werken. We kregen slechts  één jaar om een afstudeerfilm te maken (inclusief het bedenken van het verhaal, testfases, etc.), het leek een onmogelijke opgave om zowel de omgevingen te creëren als de karakter animatie te doen. Met bewondering voor elkaars werk en oog voor detail benaderde Boris Zerimo en begon hun samenwerking. Al snel ontdekten ze dat ze van dezelfde soort muziek en films hielden. Kortom, we lagen met bijna alle keuzes die we voor de film maakten enorm op één lijn, wat de samenwerking super soepel maakte.

Zerimo: Verbinding kan een belangrijk element zijn om meer aandacht te trekken naar een bepaald onderwerp of om nieuwe inzichten te geven aan een groep mensen. Zelfs door je eigen verhaal te vertellen in je werk, kunnen anderen meeleven met de onderwerpen die je behandelt, en dat is al een stuk verbondenheid op zichzelf. Hiervoor zijn karakter animaties, zoals emotie, alle subtiele trekjes en bewegingen zeer betekenisvol.

Boris: Voor mij bestaat verbinding uit herinneringen, denk bijvoorbeeld aan een flesje handgel; Iedereen koppelt dit aan corona, omdat we toen dertig keer per dag onze handen moesten ontsmetten. Dit is voor mij al een vorm van verbinding, het zijn altijd tekens die je doen denken aan het verleden. Dit kan een herinnering zijn die je alleen hebt ervaren, met iemand of in een groep zoals in het voorbeeld.

Zerimo: In ERA ligt de focus voornamelijk op de eenzaamheid die het hoofdpersonage ervaart na een liefdesrelatie. Ondanks dat de afwezigheid van een geliefd persoon een leegte kan achterlaten, laat die leegte ook zien hoe sterk de verbinding was en nog steeds kan zijn met deze persoon. Soms kunnen we ons nog sterk verbonden voelen met mensen die niet meer actief zijn in ons leven en is het beter om zo’n verbinding los te laten. Dit gevoel hebben we geprobeerd te vertalen in onze animatiefilm.

Boris: In de zomer van 2023 is mijn opa overleden. Ik had een hechte band met hem en onbewust ook met zijn omgeving. Op het moment dat hij drie meter onder de grond lag en ik weer terugkwam in zijn woonkamer, voelde alles anders, ook al lag alles nog op dezelfde plek. Toen pas voelde ik hoe zijn omgeving in verbinding stond met hem. Dit idee van verbinding tussen ruimte en relatie was voor mij het begin van ERA.

Boris Bouwmeester en Zerimo Gerritsen studeerden in 2024 beide af in Animation aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. 

Inzicht van de maker: Boris: Wanneer je iets creëert en naar het eindresultaat kijkt, maar het gevoel hebt dat er iets niet helemaal klopt, wees dan niet tevreden. Blijf doorgaan totdat je tevreden bent. Zo dwing je jezelf om je eigen werk beter te begrijpen en kun je tot in de kleinste details doorgaan.

Leila el Alaoui – Kostuumontwerper van de film Warm

Persoonlijk betekent verbinding voor mij dat ik altijd open sta voor nieuwe contacten, zowel op werkgebied als sociaal. Ik probeer vaak nieuwe mensen te betrekken bij verschillende projecten en mensen aan elkaar te koppelen. Het sociale aspect van mijn werk is een bron van veel energie en inspiratie. Nauw samenwerken met het gehele artistieke team is voor mij essentieel; alles heeft invloed op elkaar en samen zoeken naar de juiste beeldtaal is een van de leukste onderdelen van het proces.

Als kostuumontwerper vind ik het belangrijk dat de verhalen die verteld worden in film en theater verbinding vinden met maatschappelijke thema’s. De visuele beelden die je deelt kunnen herkenbaar zijn voor mensen die zich identificeren met deze thema’s. Een kostuum is zo beeldbepalend en geeft karaktereigenschappen nog meer vorm, kleur en leven waar het publiek zich in kan herkennen.

Ik merk dat er langzaam een verschuiving plaatsvindt, waarbij niet alleen voor de schermen, maar ook achter de schermen betere representatie komt. Door inclusie en diversiteit achter de schermen te stimuleren, wordt de vertaling van verhaal naar verbeelding sterker. Mijn eigen biculturele achtergrond en persoonlijke ervaringen dragen bij aan wat ik maak.

Voor de korte film Warm, die dit jaar in première gaat op het Nederlands Film Festival, heb ik bijvoorbeeld onderzocht hoe ik de twee hoofdpersonen tegenover elkaar kon zetten door middel van de kleuren die zij dragen. Daarnaast werkte ik ook aan projecten waarin er niet gesproken werd, waarbij alleen de muziek (zonder tekst) leidend was. In zulke projecten zoek ik intensief naar manieren om muziek te vertalen naar structuren in materiaalkeuzes en vormen.

Leila studeerde in 2019 al af in Fashion Design aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

Inzicht van de maker: Wat ik heel fijn vind om te zien dat het ene niet hoger hoeft te staan dan het ander. Daarmee wil ik zeggen dat je werk eronder kan leiden als je het idee krijgt dienstbaar te zijn aan een ander. Als je het echt samen maakt, in verbinding met elkaar, dan komt er naar mijn gevoel altijd het beste werk uit. Zeker als kostuumontwerper is dat super belangrijk om daar bewust van te zijn, want veel mensen hebben niet door wat er allemaal komt kijken bij jouw vakgebied.

Jor Broeder – Regisseur van de film In The Belly of the Beast

Als maker ben ik altijd bezig met verschillende beeldtalen te leren om te kunnen verbinden. Daarin zoek ik een verbinding met mijn eigen gevoelens en gedachtenstroom, maar tegelijkertijd zoek ik ook een verbinding met de perspectieven van de ander. En dat kan met film in zoveel verschillende vormen. Het leren van verschillende talen is om de kloof die door maatschappelijke definities is gecreëerd, zoals een status quo, te verkleinen. Wat ik wil laten zien dat we veel meer op elkaar lijken dan dat we vaak denken. En dat als we ons best doen, dat we allemaal verschillende talen kunnen spreken en elkaar gewoon kunnen begrijpen. Wat nu dan ook meer dan nodig is.

Mijn film is een zoektocht naar het innerlijke dier van de mens. Ik onderzocht wat er van ons overblijft als we allerlei geconditioneerde definities aan de kant schuiven en gewoon heel eerlijk zijn tegenover onze emoties. Waarbij sociale gedragsregels zoals niet mogen schreeuwen of luid zijn in het openbaar niet meer bestaan. Wanneer wij helder kunnen kijken naar onze eigen gevoelens en gedachten, dan kunnen wij die ook helder communiceren om elkaar beter te begrijpen. We lieten de houvast van een scenario los, begonnen bij onszelf en stelden al makend gezamenlijke kaders op.

Wij lieten ons allen leiden door intuïtie, begeleid door meditaties, gezamenlijke rituelen en locaties zoals het wijde landschap van IJsland. Het doel was altijd waar te nemen in plaats van in te vullen, en onze innerlijke natuur te laten spiegelen aan wat de natuur om ons heen vertelde. Wij zijn zelf als mensen ook verschillende dieren. Veel dingen om ons heen leven zonder dat we ze elke dag zien of stil kunnen staan om deze waar te nemen, door de roes waarin het kapitalisme ons gooit. Ik speel hierbij met het idee van de film als antagonist van de natuur zelf.

Jor Broeders studeerde in 2024 af in Audiovisual Media aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht.

Inzicht van de maker: Er is niet één manier die goed of fout is. Er is geen norm, voor mij bestaat zoiets in het maakprocess niet. Doe jouw onderzoek en vertel je verhaal. En daar is eigenlijk alles mee gezegd. Je verliest in zekere vorm je authenticiteit als je te veel gaat conformeren aan sociale constructies. Dat is zonde, want imperfecties zijn juist de dingen die zo mooi zijn en die anderen laten zien wie jij als maker bent.

Dit artikel is geschreven door Yoeri van Esseveld.