Welke nieuwe films móet je zien? Wij zetten de nieuwste releases op een rij in onze nieuwe rubriek VERS GETIPT. Eerder tipte redacteur Loeke ons The Zone of Interest al. Jonathan Glazers’ ijzige film over de banaliteit van het kwaad en de mechanismen van het wegkijken. De film werd al onderscheiden met de Grand Prix op het Filmfestival van Cannes en is inmiddels ook genomineerd voor drie Golden Globe Awards (waaronder Beste Film – Drama), negen BAFTA’s en vijf Academy Awards (waaronder Beste Film en Beste Internationale Speelfilm).
– In een vrijstaand huis pal naast vernietigingskamp Auschwitz leid het gezin van kampcommandant Rudolf Höss (Christian Friedel, BABYLON BERLIN) een keurig geordend leven. Langs de betonnen muren creëert zijn vrouw Hedwig (Sandra Hüller, ANATOMY OF A FALL) een waar bloemenparadijs voor haar gezin, die ze zich door niets of niemand af laat nemen.
Een film in de traditie van Lanzmann’s ‘Bilderverbot’
Zoals filmjournalist Dana Linssen in de speciale editie van Daily Tiger al benoemde, is de tien uur durende Shoah (1985) van Claude Lanzmann is geen documentaire, geen journalistiek, geen propaganda, geen politiek, maar een getuigenis. “Sinds deze film werd het ongepast gevonden om de Holocaust filmisch te verbeelden. Er ontstond een traditie die ‘Bilderverbot’ is gaan heten, naar analogie van het religieuze verbod op het maken van afbeeldingen in aniconische tradities in jodendom, christendom en islam. Het maakte zelfs Steven Spielbergs Oscarwinnende Schindler’s List(1993) omstreden.” De vraag hoe film en kunst een vorm moeten vinden om met het ‘onvoorstelbare’ om te gaan, is daardoor urgenter dan ooit.
Alles wat het daglicht niet kan verdragen, gebeurde in het volle daglicht
Glazer lijkt de code gekraakt te hebben met een formele visuele stijl die draait om het niet zien. Linssen schreef: “Hij ontwikkelde deze samen met Director of Photography Lukasz Zal. Glazer heeft de stijl vergeleken met surveillance, vanwege de onverschilligheid van de camera. In plaats van scènes te decouperen, bouwden ze een set waarin tien camera’s weggewerkt waren die soms wel 45 minuten non-stop draaiden.” Acteurs wisten daarom niet precies waar ze zaten. Actrice Sandra Hüller vertelt in haar interview met Jan Pieter Ekker: “Er waren ook zo’n 60 microfoons in het huis die alles wat de acteurs zeiden opnamen – zelfs als dit tussendoor misschien toch even privé bedoeld was.” Geromantiseerde verhaallijnen, sfeervol licht en treurig klinkende violen ga je in deze film niet tegenkomen. Alles wat gebeurt, gebeurt in het volle daglicht.
Des te verder in het verleden, hoe luider de kritiek
Vele denken de Holocaust inmiddels wel van beelden te kennen, maar we kennen ze vooral van fictiefilms van ná de oorlog. Van Roman Polanski’s deels autobiografische The Pianist (2002) en Sophie’s Choice met Meryl Streep (1982) tot natuurlijk de baanbrekende Son of Saul (2014) van László Nemes. Maar hoe verder die titels achter ons liggen, hoe luider ook de kritiek. Sindsdien zochten regisseurs al jaren naar nieuwe manieren om de Holocaust zo oprecht mogelijk te verbeelden. Is het Jonathan Glazer gelukt? Luister zelf.
Filmjournalisten Dana Linssen, Jan Pieter Ekker e.a. verzorgde een speciale editie van Daily Tigerrondom Jonathan Glazers nieuwe film. Lees hier de volledige krant rondom de film. The Zone of Interest draait vanaf 1 februari in de bioscoop. Ontdek de vertoningslocaties bij jou in de buurt!
